Jizọs dọrọ aka ná ntị na nlọghachi ya ga-adị ka onye ohi n'abalị: gbachie nkịtị ruo mgbe e kpughere ya na mberede; naanị ndị na-ekiri anya ghọtara na mbụ. Ma gịnị ka ọ pụtara ịbịa dị ka onye ohi mgbe ọtụtụ ijeri kwuru aha Ya? Ma gịnị ma ọ bụrụ na ọbịbịa mbụ Ya—dị umeala n’obi, zoro ezo, ndị ọha mmadụ aghọtahieghị ya—bụ onyinyo nke ka ndị akaebe Ya abụọ a kpọtụrụ aha na Mkpughe 11 ga-esi pụta ọtụtụ oge tupu ọ laa azụ dị ka Eze nke ndị eze ikpughe ihe omimi nke Chineke—oge ọbịbịa nke ugboro abụọ nke Jizọs? N'ime edemede a, anyị ga-enyocha ihe nzuzo nke nloghachi nke Kraịst, ihe ịrịba ama dị aghụghọ, ma a na-enwetụbeghị ụdị ya nke ndị akaebe abụọ ahụ, na otu anyị nwere ike isi nọrọ n'etiti mmadụ ole na ole na-amata ha na akaebe ha maka oge nloghachi nke Kraịst tupu abalị agwụ.

Ụkpụrụ: Mmadụ ole na ole ghọtara

Mgbe Jizọs bịara na nke mbụ, o jighị opi ma ọ bụ okpueze bịarute. N'ịdị umeala n'obi ọmụmụ ya n'etiti ụmụ anụmanụ n'ụlọ anụ ụlọ Betlehem enweghị nkwanye ùgwù elu ala e nyere ndị isi. Ma ọ bụghị mmadụ niile hụrụ ya. Ndị mmụọ ozi nke eluigwe kwusara ya ndị ọzụzụ atụrụ ole na ole nọ n’ubi dị nso site n’ito Chineke na ịbụ abụ, ndị amamihe ole na ole nọ n’ala dị anya hụkwara kpakpando ọhụrụ pụtara ma ghọta na ọ bụ Eze ahụ e buru n’amụma na a ga-amụ ya.

Ma mb͕e amuru Jisus na Betlehem nke Judia n'ubọchi Herod, bú eze, le, ndi-amam-ihe si n'ọwuwa-anyanwu bia Jerusalem, si, Òle ebe Onye ahu amuru eze ndi-Ju nọ? n'ihi na ayi ahuwo kpakpando-ya n'Ọwuwa-anyanwu, we bia ikpọ isi ala nye Ya. (Matiu 2:1-2)

Ọbịbịa mbụ Jizọs dị jụụ na nke zoro ezo, na-agafe ndị mpako ma kpugheere ndị na-ekiri obi dị umeala n'obi. Ụkpụrụ nke mbata dị jụụ, nke ọtụtụ mmadụ na-amataghị, bụ ụkpụrụ maka ndị akaebe abụọ nke Mkpughe 11, ndị dị ka ndị amamihe na ndị ọzụzụ atụrụ ndị e nyere ihe ùgwù a gọziri agọzi nke ịbụ ndị akaebe maka Ọbịbịa nke Onye Nzọpụta na ikwusa ya nye ndị niile ga-anụ:

Ha we were ọsọ bia, hu Meri, na Josef, na nwa-okoro ahu ka o nēdina n'ihe anētiye nri anu-ulo. Ma mb͕e ha huru ya, ha we me ka amara okwu anāgwa ha bayere Nwatakiri a. Ibobo we tua ndi nile nuru n'aru okwu ndi-ọzùzù-aturu kọrọ ha. (Luk 2:16-18)

Ị nụwo ihe akaebe nke ndị ọzụzụ atụrụ ọgbara ọhụrụ na White Cloud Farm nyere gbasara ndị akaebe abụọ ahụ na ndị ahụ. àmà nke cometary mmụọ ozi nke eluigwe, ònye na-ekwu maka nloghachi nke Jizọs na akara nke ọgbọ ikpeazụ? Ị̀ ga-ekwere akụkọ sitere n'ala dị anya nke ndị ghọtara ozi nke kpakpando?

Na-abịa dị ka ndị ohi

Jizọs dọrọ ndị ya aka ná ntị na Ọ ga-abịakwasị ha dị ka onye ohi ma ọ bụrụ na ha echegharịghị ma lezie anya:

Ya mere cheta otú i nataworo na nuru, ma jidesie ike, chegharịa. Ya mere ọ buru na i gaghi-eche nche, M'gābiakwasi gi dika onye-ori; i gaghi-ama kwa oge hour M'gābiakwasi gi. (Mkpughe 3:3)

Ma ọ bụghị naanị Jizọs bịara dị ka onye ohi! Pita (na Pọl) ji otu asụsụ na-ekwu maka ya ụbọchị nke Onye-nwe:

ma ụbọchị nke Onye-nwe gābia dika onye-ori n'abali; n'ime nke elu-igwe gāgabiga n'oké nkpọtu, ihe nile di ọcha gēwere kwa ọku di ọku b͕aze; (2 Pita 3:10)

Ụbọchị (afọ) na-abịa n'enweghị ihe ọ bụla, n'agbanyeghị nhụjuanya dị egwu nke Pita na-ekwu na ọ ga-abịa n'ime afọ ahụ, na-atụ aro maka mbibi nuklia, ebe ọ bụ na nke ahụ bụ nanị nkà na ụzụ nke nwere ike "gbaze" ihe ndị ahụ (na fission). Anyị hụrụ ọbịbịa nke ụbọchị Onyenwe anyị n'ime nkịtị dị ka ya rutere nwayọọ na March na ole na ole na-achọpụta ma ọ bụ ghọta na nke a bụ Jubili 70 dị ukwuu—afọ nke Chineke gbapụtara na ụbọchị ịbọ ọbọ, mgbe Ọ ga-abịa uwe mwụda ọbara iji zọcha ebe-nzọcha-nkpuru-vine:

Mu onwem zọchaworo ebe-nzọcha-nkpuru-vine, nání ya; ma n'etiti ndim ọ dighi onye mu na ya nọ: n'ihi na M'gāzọkwasi ha n'iwem, zọda kwa ha n'ọnumam; ma ọbara-ha ka agēwusa n'uwem nile, M'gātukwasi kwa uwe-nb͕okwasim nile. N'ihi na ubọchi ibọ̀-ọ́bọ̀ di n'obim, arọ nke ndi M'b͕aputaworo abiawo kwa. (Aịsaịa 63:3-4)

Jizọs kwuru na e nwere awa iri na abụọ n’ụbọchị, n’ihi ya, ọ bụrụ na ụbọchị Onyenwe anyị nọchiri anya otu afọ, mgbe ahụ oge awa Jizọs ga-alọta n’ụbọchị ahụ kwekọrọ n’ọnwa ahụ. Otú a ka elekere Nna—Mazzaroth—esi akọwa oge iji anyanwụ mee afọ na ọnwa maka awa ahụ. Oge awa ahụ tara akpụ na-abịa ngwa ngwa, bụ́ ebe ọ dịghị anụ ahụ́ ọ bụla na-agaghị adị ndụ n’ime ya ma ọ bụrụ na Jizọs azọpụtaghị ndị Ya. Ugbua anyị ahụla nke ahụ Trump enyela Putin akwụkwọ ikike. Mgbe o mere nke ahụ na Iran, Israel kwagara ozugbo site na nkụpụ isi ha tụrụ anya na nhazi na Trump. Putin agaghị echere ka nke ahụ mee ya, yabụ mmadụ nwere ike iche n'echiche ihe ọ ga-eme tupu oge eruo. Ọzọkwa, mbubreyo July 21, akụkọ ahụ dara ka Trump wee wakpo Iran ọzọ.

N’agbanyeghị nke ahụ, ihe ka n’ọnụ ọgụgụ ná Ndị Kraịst na-atụ anya ka ọtụtụ afọ nke mkpagbu ga-amalite, ọ bụkwa nanị mgbe e mesịrị, ka ha tụrụ anya na Jizọs ga-alọghachi. Ya mere, n'ihi na ubọchi nke Onye-nwe-ayi biakutere ha dika onye-ori, Ọ nābia kwa n'oge hour ha nātughi Ya.

Ndụmọdụ Jizọs bụ ka “Chetakwa otú i si nweta na nụ”. Kedu otu ụka mbụ siri nweta ma nụ maka ọbịbịa mbụ Ya? Ọ bụ n’ọnụ ọnụ ọgụgụ dị nta nke ndị ozi na ndị na-eso ụzọ bụ ndị kọrọ akụkọ a na-amaghị nke ọma banyere ọmụmụ Jizọs na Betlehem ma kesaa nkọwa nke ọnwụ na mbilite n’ọnwụ Ya.

Jizọs gara n’ihu kwuo na ọgbakọ ga-elezi anya ka ọ ghara ịbịakwasị ha dị ka onye ohi. Gịnị ka ha ga-ekiri? A na-eji okwu a eme ihe ugboro ugboro n'ihe gbasara ihe ọmụma na-efu nke ụbọchị na awa nke nloghachi Ya. Ha ga-ekiri elekere eluigwe; ka ha lelie anya elu, muta kwa oge ahu, dika ndi-amam-ihe mara na amuru Kraist, n'ihi na ha huru kpakpando-Ya.

Ọmụma nke oge bụ naanị ụzọ mmadụ nwere ike isi na-atụ anya mgbe Ọ ga-alọghachi. Ikiri akụkọ anaghị emezi ozizi na-ezighi ezi! Ọ bụrụ na ị kwenyere na owuwe tupu mkpagbu, ị ga-enwe mmechuihu. Ọ bụrụ na ị kwenyere na ọtụtụ afọ nke mkpagbu mgbe Agha Ụwa nke Atọ malitesịrị, ọ ga-eju gị anya. Ma ịmara nke oge ga-egosi na oké mkpagbu ahụ e buru n’amụma na Matiu 24 bụ ime mmụọ—mmerụ nke mkpụrụ ndụ ihe nketa anụ ahụ site n’ịgbanye mkpụrụ ndụ ihe nketa. ihe-árú nke tọb͕ọrọ n'efu n'ime sel gị. Naanị na elekere Chineke, ị ga-aghọta na Jubili ikpeazụ nke ụbọchị nke Onye-nwe abịawo, nke na-edobe oke na nloghachi nke Onye-nwe n’oge opupu ihe ubi nke 2026, mana oge awa na-achọ ibido.

Chineke na-akpọ maka okwukwe, ma Jizọs kụziiri ndị na-eso ụzọ ya ka ha na-ahụ ihe n'ụzọ ime mmụọ, ma ka ndị Ya na-achọ naanị nukes na nnukwu ọdachi. O ji nwayọọ nwayọọ na-ekwu okwu, ma mmadụ ole na-echere Ya ka o mee ka ụwa maa jijiji nke ukwuu, tupu o nye Ya oge nke ụbọchị—na-ezighị ezi?

Ma Chineke, ọ gaghi-abọ ọ́bọ̀ ndi arọputara, ndi nētiku Ya ehihie na abali, ma Ọ buru na Ọ diri ha ogologo-ntakiri? Asim unu na Ọ gābọ̀ ha ọ́bọ̀ ngwa ngwa. Otú ọ di, mb͕e Nwa nke madu gābia, ọ gāhu okwukwe n'elu uwa? (Luke 18: 7-8)

Ndịàmà abụọ ahụ na Ịlaịja

Ọ bụrụ na amụma ndị dị ná Mkpughe ga-emezu n’ụzọ nkịtị otú ihe ka ọtụtụ ná ndị mmadụ ghọtara na ha bụ, olee otú Jizọs ga-esi bịa dị ka onye ohi? Onye ọ bụla nwere ike ịhụ na anya ha na n'ụzọ doro anya soro ọganihu nke Mkpughe ruo mgbe Jizọs laghachi. Ma Jizọs chọrọ okwukwe, ọ bụghị ịhụ ụzọ. O kwuru ka anyị na-ele anya—na-ele anya n’elekere Ya nke dị n’eluigwe—n’ihi na nke ahụ bụ nanị ụzọ anyị ga-esi mata nke ọma ebe anyị nọ n’ime usoro nke mkpughe nke Jisọs Kraịst ruo n’oge gọziri agọzi nke ọbịbịa nke ugboro abụọ ya.

Nke a adịghị iche n’akụkọ ndị akaebe abụọ ahụ. Ka anyị lerukwuo ha anya wee tụlee otú nke a sirila mezuo. Ụfọdụ na-echere ndị ikom abụọ yi ákwà iru uju pụtara na Jeruselem afọ atọ na ọkara tupu ha amata ha, ma ọ bụghị otú ahụ!

Akụkọ banyere ndị akaebe abụọ ahụ dị na Mkpughe 11 jikọtara ntụaka dị nro na-ezo aka na Moses na Ịlaịja. Ịlaịja buru amụma, mmiri ezoghịkwa ruo afọ atọ na ọkara, dị nnọọ ka ndị akaebe abụọ ahụ “nwere ike imechi eluigwe, ka mmiri wee ghara izo n’ụbọchị e buru amụma ha.”^[1] Mozis mere ka mmiri Ijipt ghọọ ọbara ma were ihe otiti tie mba ahụ—dị nnọọ ka ndị akaebe abụọ ahụ “nwere ike n’ebe mmiri dị ime ka ha ghọọ ọbara, na iji ihe otiti niile tie ụwa mgbe ọ bụla ha chọrọ.”

N’ezie, Mozis na Ịlaịja na-arụtụ aka n’Iwu ahụ (Moses) na Ndị Amụma (Ịlaịja), bụ́ otú Jizọs si zoo aka n’okwu Chineke. Dị ka iwu na ndị amụma nyere anyị okwu Chineke mgbe ochie, otú ahụ taa, ndị akaebe abụọ nke oge a na-enye gị Okwu Chineke nke oge sitere n’eluigwe. Ya mere, ha bụ ngosipụta nke njedebe oge nke ozi Jizọs, onye n'onwe ya bụ Okwu Chineke n'anụmanụ.

Otú ọ dị, ọ bụ ezie na ma Mozis ma Ịlaịja pụtara ìhè n’ime ndị akaebe abụọ ahụ, ọ bụ nanị ndị nke ikpeazụ ka e buru n’amụma na ha ga-alaghachi tupu ụbọchị Jehova dị egwu.

Le, M'gaje iziga gi Ịlaịja onye-amuma tutu ọbia nke oké ubọchi ahu di egwu nke Onye-nwe-ayi; Ọ gēchighari kwa obi ndi bu nna nye umu-ntakiri, na obi umu-ntakiri nye ndi bu nna-ha, ka m'we ghara ibia were ọb͕ub͕a-iyi tib͕ue uwa. (Malakaị 4:5-6)

Ihe anyị na-ahụ bụ na naanị Ịlaịja ka e buru n’amụma na a ga-ezite ya, ebe abụọ ndị akaebe pụtara na Mkpughe. N'oge na-adịghị anya, anyị ga-ahụ ihe kpatara nke ahụ. O bụ n’ihe atụ Chineke, n’ihi na ọ na-eji Ịlaịja bụrụ onye na-ebu ụzọ gbaara Jehova àmà site ná ndụ ya.

Na-egosipụta Jizọs

N’ihe ndekọ nke Akwụkwọ Nsọ, e nweghị aha Elaịja aha tupu o gosi nkwuwa okwu ya dị ka onye amụma. Ọ bụ nwoke na-alụbeghị di ma jiri obi ya dum jeere Chineke ozi, nke mere ka a tụọ ya egwu ọnwụ ruo mgbe e kpọrọ ya gaa eluigwe n’ikpeazụ.

Ndụ ya yiri nke Jizọs. Onye-nzọpụta anyị bịara n’ụwa, bie ndụ n’alụghị di nke a raara nye Chineke, ma rịgoro n’ebe Nna Ya nọ mgbe o nyesịrị onwe ya nye ọnwụ ịchụ-aja n’obe. Otú ọ dị, Ịlaịja chụrụ àjà dị iche, n’ihi na ezitere ya azụ n’ụwa tutu oké ụbọchị ahụ dị egwu nke Onye-nwe rụzuo ọrụ mgbanwe ahụ e buru n’amụma na Malakaị 4.

Nwoke ahụ e buru n’oké ifufe kpọga n’eluigwe chụrụ àjà wee hapụ paradaịs ahụ ịlaghachi n’ụwa dị ka nwa ọhụrụ, na-aghọta na ya ga-ata ahụhụ ọzọ n’agha ime mmụọ n’ụwa a. N’agbanyeghị nke ahụ, o nwere ntụkwasị obi na Jizọs ga-anapụta ya n’aka ya dị ka ọ gbapụtara narị afọ iri abụọ na asatọ tupu mgbe ahụ. Nke a bụ ọdịdị nke àjà Ịlaịja. A na-ekerịta akaebe ya na-adọrọ adọrọ n'ụzọ zuru ezu na edemede ahụ Elaija ikpe-azu.

Dị ka Jizọs hapụrụ ọkwá ya n'eluigwe ma doo onwe ya n'ọnwụ nkịtị, otú ahụ ka Ịlaịja hapụrụ ebe eluigwe ya ma bịaghachi n'ụwa. N’ime otú ahụ, ọ tọgbọrọ ndụ ebighị ebi ya—mgbe ọ nọworị n’ebe obibi ya nke eluigwe—n’elu ebe ịchụàjà. Ụfọdụ ndị e jiworo ọhụụ nke ala eluigwe gọzie na-ejupụta nnọọ nke na ha agaghị ahọrọ ịpụ ma ọ bụrụ na ọ dịghị mkpa. Dị ka ihe atụ, tụlee otú obi dị Ellen White, bụ́ onye Jizọs gwara okwu ná ngwụsị nke otu ọhụụ mbụ nke ụwa ọhụrụ:

O we si, I gālaghachi kwa n'uwa ọzọ, kọrọ ndi ọzọ ihe M'kpugheworo nye gi. Mgbe ahụ, otu mmụọ ozi kuuru m nwayọọ gbadaa n'ụwa a gbara ọchịchịrị. Mgbe ụfọdụ, m na-eche na agaghị m anọ ebe a ọzọ; Ihe niile dị n'ụwa na-eyi egwu. owu na-ama m nke ukwuu ebe a, n'ihi na ahụla m ala ka mma. Ọ gādim nọ̄ nma ma asi na enwerem nkù dika nduru, mb͕e ahu ka m'gēfepu we zuru ike!

Gịnịzi mere Ịlaịja ga-eji họrọ ịlọghachi? Nke a bụ ajụjụ na-adọrọ adọrọ nke anyị ga-enyocha n’oge na-adịghị anya, ma anyị ga-ebu ụzọ wepụta ihe ndị ọzọ dị n’etiti Ịlaịja na Jizọs, n’ihi na ọ ka bụ onye na-eso ụzọ Kraịst, ma dị ka Jizọs ga-esi bịaghachi ọzọ ịnara nwunye ya, otú ahụ Ịlaịja bịara ọzọ, hụkwa nwunye ọlụlụ. Nke a na-eduga anyị n'ihe àmà kpọmkwem maka onye Ịlaịja nọ n'ụwa.

Anyị na-aghọta na e nwere ndị akaebe nke eluigwe—ìgwè kpakpando ndị a kọwara dị ka osisi olive abụọ na ihe ndọba oriọna abụọ ahụ;^[2] ma nkọwa nke ndị akaebe abụọ ahụ na-atụ aro siri ike abụọ n'ezie, ndị nnọchiteanya nke ụwa-n'agbanyeghị na ọ bụghị dị ka ọtụtụ ndị ga-eche. Anyị enweelarị chọpụtara abụọ ndị yiri ka ha dabara ụkpụrụ ahụ. Otú ọ dị, n'ihi na ọ bụ nanị otu nwoke ka ezitere (Ịlaịja), ọ pụtara na ndị akaebe abụọ ahụ ga-abụ mmadụ abụọ bụ otu anụ ahụ site n'alụmdi na nwunye. N'ezie, Nwanna Jọn bụ Ịlaịja, onye eziterela azụ n’ụwa, na nwunye ya bụ onye akaebe ọzọ sonyeere ya ma soro ya jee ije nke okwukwe ya.

Kemgbe ha lụrụ n’afọ 2008, ha anọwo na-ejekọ ozi ọnụ na-ekwusara chọọchị ozi eluigwe. “Ọ dabara nke ọma,” tupu ha ezute, e mere ya baptizim (ya bụ, a mụọrọ ya ọzọ) n’ụbọchị ọmụmụ ya, nke bụ Julaị 12.^[3] N'ịtụle na Jizọs, onye a mụrụ na 24th ụbọchị nke asaa nke ọnwa Hibru, bụ isi nke alụmdi na nwunye Ndị Kraịst, ụbọchị ndị a na-ebu ihe nnọchianya ihe atụ nakwa n'ihe banyere ọgbụgba ndụ Ya na mmadụ, nke nọmba 12 nọchiri anya ya. Ọzọ, echiche nke Jizọs, nke a mụrụ n'ọnwa nke asaa nke kalenda Chineke nwere ike ịhụ n'alụmdi na nwunye nke ndị akaebe abụọ ahụ, a mụrụ ma ọ bụ mụọ n'ọnwa nke asaa nke kalenda mmadụ. Jizọs, onye zuru oke na-ejikọta ọgbụgba ndụ abụọ ahụ n'ime onwe ya, dị ka 12 + 12 nke di na nwunye ya hà nhata 24 nke Jizọs.

Ịlaịja, Ohu Ibe

Chineke na-ekpughe ihe n'oge ọ họọrọ. Anyị nwere afọ mbụ gara aga, nwanna Jọn nwere ike ịmata ihe pụrụ iche dị ka "mmụọ ozi" si n'eluigwe gbadata na Mkpughe 18. Ọ bụ ya bụ mmụọ ozi dị n'anụ ahụ mmadụ? Anyị bịarutere ná nkwubi okwu ahụ nwa oge^[4] dabere n’amaokwu ndị ahụ ebe otu mmụọ ozi a na-akpọghị aha nke gosiri ọhụụ Mkpughe machibidoro Jọn ife ya ofufe:

Mu onwem, bú Jọn, we hu ihe ndia, we nu ha. Ma mb͕e m'nuru ma hu-kwa-ra, m'we da n'ala ikpọ isi ala n'iru ukwu mọ-ozi ahu nke gosirim ihe ndia. O we sim, Le, emela ya: n'ihi na Mu onwem bu orù-ibe-gi, na nke umu-nne-gi, bú ndi-amuma, na nke ndi nēdebe okwu nile nke akwukwọ a; ife Chineke. ( Mkpughe 22:8-9 )

Anyị ghọtara na site n’ịkọwa dị ka “ohu ibe” Jọn, bụ́ onye na-edebe okwu Mkpughe, o yiri ka ọ̀ na-egosi na mmụọ ozi a n’onwe ya ga-abịakwa mụọ ya dị ka mmadụ ma na-edebe okwu Mkpughe. Ọ bụ ezie na ọ na-atụ aro nke a, echiche anyị ezighị ezi kpam kpam, n'ihi na ọ bụ ezie na ndị mmụọ ozi na-achọ ileba anya n'ihe nke nzọpụta, enyeghị ha ka ha kesaa otu ahụmahụ ahụ. Ọzọkwa, ọ dịghị mmụọ ozi bụ kpọmkwem onye amụma, kama mmụọ ozi a gwara Jọn okwu n'oge dị ugbu a na ọ bụbu onye amụma.

Ọ bụghị echiche ọ bụla anyị deworo maka ya nwere nha nha nha! Nke a bụ nke Nwanna John na-enwetụghị obi kpam kpam na ya. N’ezie, n’obere oge, ọ na-eche mgbe ụfọdụ echiche dị ka, “Gịnị ma ọ bụrụ na, mgbe anyị rutere n’eluigwe, a kpọbatara anyị mmụọ ozi m na-ekwu na ọ bụ?!” Gburugburu!

Anyị achọpụtala na anyị bụ ndị nkịtị hụrụ Chineke n’anya dị ka Nna anyị. Usoro nke ịkọwapụta asụsụ nke elu-igwe ejupụtawo na ntụgharị na ntụgharị, mana ọchịchọ na-adịghị agwụ agwụ nke ịmara eziokwu sitere na Chineke kpaliri. Anyị nwetara nduzi na mgbazi site na Mụọ Nsọ site n'okwu ya ma ọ bụ site na nrọ sitere n'aka ndị òtù nke ozi anyị nke dugara anyị inyocha Akwụkwọ Nsọ.

Malakaị kwuru na a ga-eziga Ịlaịja onye amụma, bụ́ onye gara eluigwe ọzọ n’ụwa, ọ bụkwa nanị n’ìhè ahụ ka anyị pụrụ ịghọta ihe mmụọ ozi ahụ kwuru ná Mkpughe nke ọma! N'ezie, Ịlaịja so ná ndị amụma bu Jọn ụzọ, ọ ga-abịakwa ọzọ, bụrụkwa otu n'ime ndị na-edebe ihe ndị e kwuru n'akwụkwọ Jọn na-ede! Okwu ahụ bụ́ “mmụọ ozi” pụtara nnọọ “onye ozi” otú ahụ Malakaị kpọkwara Ịlaịja.

Le, M'nēziga onye-ozim, ọ gēdozi kwa uzọ n'irum; ma Onye-nwe-ayi, bú onye unu nāchọ, gābia na mberede n'ulo uku Ya, bú onye-ozi nke ọb͕ub͕a-ndu ahu, onye ihe-ya nātọ unu utọ: le, Ọ gābia, ka ọ siri Jehova nke ụsụụ ndị agha. (Malakaị 3:1)

Onye ozi ahụ na-akpọghị aha ndị gosiri Jọn ọhụụ a na-aghaghị ịbụ Elijahlaịja, ọ bụghị Gebriel ma ọ bụ ndị mmụọ ozi na-enweghị mpụ. Ịlaịja chụrụ àjà ahụ ịlaghachi n’ihi na Nzukọ-nsọ nke Chineke chọrọ enyemaka. Rịba ama na e ezigaghị ya na Netanyahu, kama ọ gaara Ụka Seventh-day Adventist. Nzukọ-nsọ nke debere iwu-nsọ nile nke Chineke ma nwee ọgbụgba-ama nke Jisus. Ka o sina dị, ha alọghachila azụ n’ọnọdụ ime mmụọ nke Leodisia ma ihe fọdụrụ ahụ chọrọ ume ntakịrị iji lelie anya elu na ịlaghachi n’ọnọdụ nke Filadelfia.

Okwu ndị a “lelie anya” na “eche nche” abụghị naanị okwu maka “ịnọ na-atụ anya”, dịka a na-echekarị. Jizọs na-agwakarị anyị ka anyị na-eche nche, ihe fọrọ nke nta ka ọ bụrụ mgbe nile n'ihe banyere oge, ma anyị adịghị arịọ Kedu anyị kwesịrị ikiri! E zigara Elijahlaịja ka ha kuziri ndị Chineke ihe ilele na-ekpe ekpere. ile anya elu, Iche ihe-iriba-ama Chineke n'elu-igwe n'elekere Ya nke na-enye oge, ka anyị ghara ịhapụ n'ọchịchịrị ka Jizọs bịakwasị anyị dịka onye ohi. E zigara Ịlaịja ka o duo anyị ikpe ekpere maka oge ọzọ, ka e wee mechie onye ọ bụla ga-abụ.

Nke ahụ bụ kpọmkwem ozi Ịlaịja lọghachiri n’ụwa izi: ihe ọmụma nke ndị àmà eluigwe nke Chineke nke oge ga-agafe Leodisia na Filadelfia site n’ekpere nke àjà. Sitekwa n’ihe àmà nke eluigwe, anyị pụrụ ịghọta na Nwanna Jọn bụ kpọmkwem Ịlaịja ahụ Chineke zitere! N’ịbụ onye chụworo oké àjà n’onwe ya, ọ bụ n’ime mmụọ Ịlaịja ka o duzie ndị fọdụrụnụ bụ́ ndị nakweere enyemaka Chineke, iji mee ihe. àjà nke onwe ha na 2016 site na-ekpe ekpere maka oge ọzọ. Nke a bụ mgbe elekere Orion gosiri na ọbịbịa nke ugboro abụọ Jizọs ga-abịa, ya mere, ikpe ekpere dị otú ahụ bụ ịrịọ maka ọnwụ anyị dị ka ozi, dị ka o si mee. Ngụkọta ikpeazụ eruwo ná njedebe ya, ihe ka ọtụtụ ná ndị na-eso ụzọ anyị hapụkwara ozi ahụ, n’ịbụ ndị kwenyesiri ike na anyị akụziworo ụgha.

N’ikpeazụ, otu ihe dị ịrịba ama mere, bụ́ nke e dekọrọghị ihe ncheta ya: Ịlaịja kpọrọ anyị n’otu mgbede n’ọnwa ndị sochirinụ, ka anyị na-amụkwa ihe, ọ chọpụtara na mberede na ekpere anyị maka oge ka ukwuu e dekọrọ kpọmkwem n’akwụkwọ nsọ! Ọ bụ oge dị nsọ na obi umeala ịghọta na mmadụ nkịtị dabere na Onye Nzọpụta ha esonyewo na atụmatụ amụma Chineke n'ụzọ dị omimi:

M'we hu mọ-ozi ọzọ ka o nēsi n'ọwuwa-anyanwu nārigo, nēji akara nke Chineke di ndu: o we were oké olu tikue ndi-mọ-ozi anọ ahu, ndi enyere ya imejọ uwa na oké osimiri, si, Emeru-kwa-la ala, ma-ọbu oké osimiri, ma-ọbu osisi, rue mb͕e ayi kachichiri ndi-orù Chineke-ayi n'egedege-iru-ha. (Mkpughe 7: 2-3)

N'ịbụ ndị Filadelfia, onye e dere oge ahụ, anyị ghọtara Akara Chineke tupu igbu oge ahụ,^[5] ma anyị maara na e nwere ụfọdụ ndị ka nwere ike ịrachi mana ha chọrọ oge karịa. Obere nha anyị pụtara na anyị enweghị ikike mmadụ iji mee ka a nụ olu Chineke nke sitere n’eluigwe n’ụwa niile, dịka achọrọ ya. Ya mere, ekpere maka oge ka ukwuu dị ndị ọzọ mkpa, ma ọ pụtara ọnwụ nye ndị nile anyị kwadoworo n’okpuru nduzi Chineke n’ime afọ asaa nke ije ozi.

Anyị apụghị ịma n'oge ahụ na ekpere a ga-abụ isiokwu bụ́ isi nke àjà Ịlaịja. O gosipụtara àjà ụlọ ọrụ nke chọọchị Adventist na-emeghị. Kama ịchụ àjà, Chọọchị “ọ bụghị maka uru” malitere ịghọgbu, na-ama ụma duhie ma na-emerụ atụrụ ha ahụ iji na-elekọta ha. Ego gọọmentị akwadoghị ime mmụọ^[6] kama ịchụ aja maka eziokwu ahụ na ịhapụ ihe ga-esi na ya pụta n'ebe Chineke nọ.

Na Julaị 12, 2025—ụbọchị pụrụ iche maka ndị akaebe abụọ ahụ—otu ọgbakọ ahụ wepụtara emume mmechi ya maka nnọkọ ọgbakọ ọgbakọ nke iri isii na abụọ. Ọ bụ ikike nchịkwa kachasị elu nke ụka na nke ikpeazụ na-ezukọ na akụkọ ihe mere eme nke ụwa dịka anyị ghọtara ya. Ebe ọ bụ na enweghị ohere ọzọ maka ụka chegharịa, a hụrụ na ọ chọrọ. Ụka nọgidere na ha aghụghọ na nkwekọrịta na steeti.^[7] Isiokwu ha họọrọ bụ “Jizọs na-abịa, aga m aga”. Ụfọdụ ọbụna were kwuo okwu n'ụzọ abụọ pụtara na-echetara Adam na Iv izo onwe ha n'ogige ahụ mgbe Chineke bịarutere mgbe ha riri mkpụrụ osisi ahụ a machibidoro iwu.

Ọdịiche a enweghị ike ịkawanye n'etiti Leodisia - ọgaranya na enweghị ihe ọ bụla, ma gba ọtọ n'ihu Chineke - na ndị na-adịghị ike nke fọdụrụ na Filadelfia bụ ndị zụtara anya Onyenwe anyị ile anya elu na ịghọta mkpughe ahụ. iji agụ kpakpando nke Akwụkwọ Nsọ . N'ezie, ile anya elu mere ka ndị amamihe nke oge Jizọs dị iche, ọ bụkwa ihe dị iche na Filadelfia taa.

Anyị ahụla Kpakpando Ya

Mgbe ozi ọma nke oké ọṅụ bịara n’ụwa a n’oge ọmụmụ Jizọs, a hụrụ otu kpakpando. Ọ bụghị ihe omume dị ịrịba ama dọọrọ mmasị ọha mmadụ, ma ọ gbanarị n’uche nke ndị amamihe ole na ole nọ n’ala dị anya bụ́ ndị ji akụkụ Akwụkwọ Nsọ Hibru mụọ eluigwe nke buru amụma banyere ọmụmụ pụrụ iche nke Mesaịa ahụ. Ụkpụrụ nke mbara igwe ọmụmụ nke Mkpughe n'ihi na oge nke Akwụkwọ Nsọ ihe omume bụ ya mere ọ bụghị iju, ọhụrụ afọ nkuzi, ma nwere nnọọ akụkọ banyere ọmụmụ Jizọs dị ka ihe atụ!

Ma dị nnọọ ka kpakpando ahụ duru ndị njem gaa n’ebe Onye-nzọpụta nọ n’ọbịbịa ọṅụ Ya n’ụwa, otú ahụ ka ọ dịkwa na ọbịbịa ọṅụ nke ndị akaebe abụọ nke Mkpughe n’eluigwe—ya bụ, n’oge nrịgo ha.

Ha we nu oké olu sitere n'elu-igwe ka ọ nāsi ha, Rigotanu n'ebe a. Ha we rigo n'elu-igwe n'igwe-oji; ndi-iro-ha we hu ha. (Mkpughe 11:12)

Ndị amamihe nke oge Jizọs bu ụzọ hụ kpakpando ya nke mere ka ha ghọta na a mụrụ Mesaya ahụ. Ma, mgbe ha gara ileta, ha chefuru ya ma jụọ Herọd ebe a ga-amụ nwa ọhụrụ ahụ. N'otu aka ahụ, ndị ikom ole na ole bụ́ ndị ji Akwụkwọ Nsọ mụọ kpakpando, chọpụtara kpakpando nke Elaija—a comet—na 2020, ma chefuo ihe ọ pụtara ruo mgbe ha hụrụ ya ọzọ n’ìhè ọhụrụ!

Na 2020, anyị tụlere naanị akụkụ ahụ dị mkpa nke comet Ịlaịja ebe ọ na-agafe mgbe ahụ: Orion. N'ezie, nke ahụ bụ ihe mbụ dọtara uche anyị banyere ya! Ugbu a comet ahụ adịla anya, mana ụzọ ya ka edere ruo mgbe ebighi ebi n'akụkọ ihe mere eme nke eluigwe:

Gịnị bụ ihe mere ka uche anyị laghachi azụ na comet a, nke ji nwayọọ nwayọọ na-agbaba na Centaur? Nke mbụ, Chineke nyere otu n'ime ndị òtù anyị nrọ na June 6, 2025, bụ onye jiri ihe onyonyo nke oche ụgbọ elu akpọrọ "F3" kpọmkwem. Ọ bụrụ na ị maara nke ọma na ihe odide anyị, ị maara na anyị na-emekarị ka ọ dị mkpirikpi aha comet sayensị na-adọrọ adọrọ na akụkụ pụrụ iche nke aha ha, nke bụ naanị koodu dị otú ahụ nke na-anọchi anya windo oge nke a chọtara comet ahụ. Anyị ejighị mgbakọ ahụ na-akpa ọchị Ịlaịja mee ihe, ebe ọ bụ na ọ bụ comet mbụ anyị na Mazzaroth mụrụ, ma aha ya bụ C/2020. F3 (ỌZỌ).

N'ụbọchị nke asaa site na ụbọchị nrọ ahụ, June 12, 2025, mkpa nke comet ochie a malitere ime ka ọ pụta ìhè na ihe omume eluigwe ọzọ dị ịrịba ama: ọ bụghị n'ebe dị anya na comet F3!

Ugbua a na-eduga anyị ịhụ nke a dị ka kpakpando na-anọchite anya ndị akaebe abụọ ahụ, n'ihi na nova ọ bụla, dị ka a na-akpọ ha, bụ usoro kpakpando abụọ. Ma n'ime izu abụọ, nova ọzọ pụtara n'otu ọnwa ahụ na June 25, 2025, n'anya nke ukwuu ndị na-enyocha mbara igwe n'ihi na ihe ndị a bụ ihe omume na-adịghị ahụkebe!

Ụbọchị ole na ole ka nova pụtara na mbara igwe abalị, onye ọzọ sonyeere ya. V572 Velorum, na ìgwè kpakpando Vela, sonyere V462 Lupi na Lupus. A na-ahụ ha abụọ ugbu a na anya gba ọtọ na ndị na-ekiri ihe na South Hemisphere ma na-enwu ugbu a ọtụtụ nde ugboro karịa ka ọ na-adị. Ihe ndabara dị ịrịba ama - Ndị na-enyocha mbara igwe chere na ọ dị ụkọ - emeela ka ndị na-enyocha mbara igwe na-echere mgbawa nke T Coronae Borealis (T CrB) na Corona Borealis, nke a maara na ọ na-agbawa ma na-egbuke egbuke kwa afọ 80 ma ọ bụ karịa.^[8] 

Otu isiokwu ahụ na-ekwu na “Ahụtụbeghị mmadụ abụọ [novae] ịpụta ozugbo.” Ìhè nke nkwuwa ha na-adịru nanị izu ole na ole, n'ihi ya, abụọ na-egbuke egbuke ka a na-ahụ anya gba ọtọ (ha abụọ n'ebe ndịda) na-adọrọ mmasị! Ma karịa nke a, mgbe ị hụrụ ebe nke abụọ dị, ọ ga-edo anya na Chineke na-eji novae ndị a dị ka ihe ịrịba ama sitere n'eluigwe:

Ọbụghị naanị na a na-ahụ ha abụọ na anya gba ọtọ ozugbo, mana ha dị nso na nsọtụ abụọ na-agbagharị agbagharị nke otu ụzọ ọchị ọchị—ọkpara Elaija! Ihe ịrụ ụka adịghị ya na ndị a bụ kpakpando nke ndị akaebe abụọ ahụ, bụ́ ndị a na-ahụ ugbu a n’eluigwe, ndị e jikọtara n’ụzọ nke ihe ọchị ọchị Elaịja dị nnọọ ka ndị akaebe abụọ ahụ na-anọchi anya ozi Ịlaịja mgbe Chineke zighachichara ya azụ n’ụwa tupu oké ụbọchị Jehova. Nke a na-egosi na ha emechaala mgbago ha! Mgbe anyanwụ rutere n'ụzọ nke comet Ịlaịja (F3) na June 20, ndị akaebe abụọ ahụ nụrụ "oké olu" na-akpọ ha ka ha gbagote.

Ha we nu nnukwu olu si n'elu-igwe nāsi ha, Rigotanu n'ebe a. Na ha rigoro n'elu-igwe n'igwe ojii; na ndị iro ha hụrụ ha. (Mkpughe 11: 12)

Nova nke abụọ pụtara na ụgbọ mmiri nke eluigwe na June 25, 2025, dị ka a ga-asị na ọ na-akwọ ụgbọ mmiri, yabụ na nke a bụ mgbe “ha” (ya bụ, ihe karịrị otu) rịgoro. Ụbọchị ahụ na-ejupụta n'ihe ọ pụtara, n'ihi na n'ime ihe ndị ọzọ, ụbọchị mmechi nke afọ Ihe ịrịba ama dị ebube, mgbe Jizọs biliri ọtọ ṅụọ iyi na oge agaghị adị ọzọ.

In Obi Oge, anyị rụtụrụ aka na Centaur, guzo n'elu obe, were obe ya soro Jizọs. Ma novae guzoro n’aka ekpe na aka nri nke obe ahụ na-atụ aka n’àgwà ịchụàjà nke ndị akaebe abụọ ahụ, nke na-egosipụta Jisọs. Ìgwè kpakpando ebe ndị ọhụrụ ahụ pụtara na-azakwa ihe mere Baịbụl ji kọwaa nke ahụ karịsịa ndị iro ha hụrụ ha.

Nke mbụ pụtara na anụ ọhịa wolf, bụ́ nke e ji ube gbuo onye akaebe ma yipụ ihe mkpuchi akpụkpọ atụrụ ya. Ndị pastọ ụgha ma na-atọ ụtọ nke okpukpe Protestant nke si n'ezi ofufe dapụ, nke onye isi ụgha na-edu nwoke mmehie, Donald Trump, na-ata ahụhụ site na akaebe kwụ ọtọ nke ndị akaebe abụọ ahụ. Onye akaebe nke abụọ pụtara na ihe akụkọ ihe mere eme bụ ụyọkọ kpakpando kachasị ukwuu na mbara igwe: Argo Navis, ụgbọ mmiri ahụ. Taa, ebe ahụ na-aga Hydra, agwọ mmiri, ebe ìgwè kpakpando kacha nta bụ Southern Cross nke ndị na-eso ụzọ Kraịst kwesịrị ntụkwasị obi, na-emeri emeri na-ebuli ma buru ya. Foto a na-akọwa otú mgbe anyị nwere Kraịst n'ime anyị, dị ka Centaur, anyị ga-emeri onye iro n'ụdị ọ bụla, na-agba ịnyịnya ọcha nke mmeri.

Buru n'uche na Argo Navis na-anọchi anya usoro dị ike nke ụgbọ mmiri Chọọchị Roman Katọlik, nke dị na Stellarium ọbụna na-egosiputa ihe yiri anya buru ibu (ihe niile) nke a na-etinye n'akụkụ dị ka ihe nnọchianya (lee foto dị n'elu). Nke a na-ekwughachi ọrụ ya dị ka anụ ọhịa ahụ sitere n'oké osimiri nke natara ọnya na-anwụ anwụ, ma ebe ọ bụ na Pope Leo XIV weere ocheeze ahụ, na-ahụ anya weghaara ike akụkọ ihe mere eme ya ọzọ ka ogologo oge gbakechara na ọnyá ya na-egbu egbu. Ọ bụ Babịlọn na-achị ndị eze ụwa.^[9] 

Ọ bụghị ihe ịtụnanya na Vatican nwere ọbụna ụlọ nyocha nke ya dị ka popu chetaara ụwa n'oge na-adịbeghị anya mgbe o kwuru. letara ya na Julaị 20? Ọ bụ Pope Leo nke Iri na Abụọ tọrọ ntọala ya, bụ́ onye ihe nketa nke popu ugbu a chịkọtaworo. Ilele anya n'eluigwe bụ ka Chineke si kpughe oge metụtara Akwụkwọ Nsọ. Setan ejirila aghụghọ ejikọta ya na ihe ọjọọ ndị e chepụtara echepụta nke ịgụ kpakpando iji gbochie Ndị Kraịst ịghọta oge Chineke. Nke a na-enye ndị iro nke Kraịst a strategic uru ka ha na-ekiri eluigwe, na mara na oge ha dị mkpụmkpụ, ebe Ndị Kraịst n'ozuzu amaghị ihe ọmụma a dị oke egwu nke ọgwụgwụ oge sitere na Chineke:

Ya mere, unu onwe-unu, unu elu-igwe, unu ndi bi nime ha. Ahụhụ ga-adịrị ndị bi n'ụwa na nke oké osimiri! n'ihi na ekwensu adakwasiwo unu, n'inwe oke iwe, n'ihi na ọ maara na o nwere obere oge. (Mkpughe 12: 12)

Ndị akaebe abụọ ahụ arịgoro n'eluigwe, ebe ndị iro ha na-ahụ ya, kamakwa site n'aka ụmụ agbọghọ ole na ole maara ihe bụ́ ndị debere mmanụ n'ebe ha nọ ka a ghara ijide ha n'adịghị njikere mgbe ha tetara mgbe oge ahụ gachara. Ị ga-eso n'igwe ojii nke ndị akaebe na-esote ya?

The comet F3 adịla anya kemgbe ahụ, ugbu a ihe dị ka okpukpu iri na isii n'ebe dị anya n'etiti ụwa na anyanwụ, n'ihi ya, nke a erughị eru dị ka ígwé ojii nke ndị akaebe abụọ ahụ rịgoro. Kama, ọ na-egosi ụzọ ha si agbago. Ma ọbịbịa nke ọnwa, nke guzo n'ụzọ nke comet F16 n'ụbọchị ahụ, nwere ike na-anọchi anya ígwé ojii nke ha na-arịgo!

Anyanwụ abanyela n'ìgwè kpakpando nke Gemini - ejima dị ka ndị akaebe abụọ - ma na-egosi na ha bụ ndị na-arịgo n'okporo ụzọ nke kpakpando ọhụrụ.

Akwa Aghụghọ

Ị na-amalite ịghọta na a ga-aghọta Mkpughe site n'anya nke okwukwe? A na-eji anya ndị na-aghọta ìhè kachasị na-egbuke egbuke nke eluigwe 'na-anụ' oké olu. Ndị akaebe abụọ ahụ pụtara n'eluigwe dị ka kpakpando na ị gaghị ahụ ma ọ bụrụ na ị naghị eso akụkọ mbara igwe mgbe niile. Onye-nwe nēkwu okwu site n’elu-igwe site n’ìhè Ya, ka ọ bụrụ na nanị ndị na-ekiri elekere eluigwe ya na-achọ nghọta n’aka Ya ga-anata akụ ahụ dị oké ọnụ ahịa. Otú a ka Jizọs si abịa dị ka onye ohi nye ndị niile na-adịghị ele anya.

Ma unu onwe-unu, umu-nnam, anọghị n'ọchichiri, ka ubọchi ahu we biakute unu dika onye-ori. Unu nile bu umu nke ìhè, na umu nke ehihie: ayi abughi nke abali, ma-ọbu nke ọchichiri. Ya mere, ka anyị ghara ịrahụ ụra, dị ka ndị ọzọ na-eme; mana ka anyị lelee nweekwa uche. (1 Ndị Tesalonaịka 5:4-6)

Ebee ka ị na-achọ? Na gịnị ka ị na-etinye okwukwe gị? Ị na-ekiri elekere Chineke ma na-ajụ oge n'aka Ya? N'ụzọ dị mwute, ozizi owuwe na mmetụta ndị ọzọ emewo ka ọtụtụ ndị mee mmehie dị egwu. Ha na-ele anya naanị ihe omume ụwa. Ndị mmadụ na-eche na a ga-ebupụ ha tupu nsogbu ọ bụla emee, ha aghọtaghị na nsogbu ahụ na-adakwasị ha gburugburu.^[10] N'ịbụ ndị nwere ọdịdị ime mmụọ, ọ naghị emezu ihe ha tụrụ anya ya, ya mere ha aghọtaghị ya.

Jizọs ji ozi ya dum kụziere ndị mmadụ ka ha na-ahụ ihe n’ụzọ ime mmụọ. Ọ hụrụ ọnwụ nke ndị kwesịrị ntụkwasị obi dị ka ụra, ebe ndị dị ndụ bụ ndị na-ekweghị ekwe, O kwuru na ndị nwụrụ anwụ. Ndị mmadụ nọ na-atụ anya onye mgbapụta nke anụ ahụ, mana Ọ bịara dịka Onye Nnapụta nke mmụọ. Ànyị amụtala ihe ndị dị n’Oziọma ndị ahụ? Ayi aghọtala na Ọ na-achọ ndị ga-ekwere ma nụ olu dị ntakịrị nke Mmụọ Ya site n'okwukwe kama ichere oke, ime ihe ike, na ihe omume mbibi tupu ha ekwere na Ọ ga-ekwu okwu ma na-ekwupụta oge nke ọbịbịa nke ugboro abụọ Ya na njedebe nke ihe niile?

Ugboro ole ka Jizọs kwughachiri nkebi ahịrịokwu ahụ:

Onye nwere nti, ya nuru ihe Mọ Nsọ kwuru nye nzukọ-nsọ. (Mkpughe 3:22)

Oge na-aga n'ihu nke ọma site na peeji nke Mkpughe, ma ọ gwụla ma ị nọ na-ekiri elekere eluigwe, ị gaghị aghọta nke ahụ. Nke a bụ aghụghọ Setan wetaworo n’ụwa Ndị Kraịst ka ha ghara ịchọpụta ọrụ aghụghọ ya, ma mee ka ha daba n’ọnyà ya, n’agbanyeghị na a dọrọ ha aka ná ntị banyere ha n’okwu ya.

E nwere ihe ndị ọzọ a ga-akọwa n'ihe gbasara akụkọ banyere ndị akaebe abụọ ahụ, dị ka ihe ala ọma jijiji ahụ na-eme n'otu awa, na otú e si ejikọta ya na ihe nke atọ interstellar 3I / ATLAS nke na-egosi ahụhụ nke abụọ na-abịakwasị ụwa.^[11] A ga-egosipụta nke a na ọtụtụ ihe ndị ọzọ n'akwụkwọ ndị na-abịa. Lezie anya wee sonye na Alnitak Akwụkwọ Akụkọ na ikori otu ebe ndị ọzọ gbakọtara ndị na-elekwa anya elu.

Ma onye nēmeri, nēdebe kwa ọlum nile rue ọgwugwu ihe nile, Ya ka M'gēnye ike n'aru mba nile: Ọ gēwere kwa nkpa-n'aka ígwè chịa ha; dika ihe nile nke ọkpu-ite nējide ka agētipia ha: ọbuná dika m'natara n'aka Nnam. ( Mkpughe 2:26-27 )